دبورا مكنزي
اثبات اين نكته كه مي توان بسياري از ويروس ها را دانستن توالي ژنتيكي آنها ايجاد كرد، درست مانند آن است كه دانشمندان دارند با دولت كه در جهت محدودسازي دستيابي به اين نوع اطلاعات تلاش مي كند، مبارزه مي كنند. تاكنون تلاش كشورها براي جلوگيري از تكثير جنگ افزارهاي زيستي به محدود كردن دستيابي به خود ميكروب هاي بيماري زا متكي بوده است. بنابراين ۳۴ عضو «گروه استراليا» كه بسياري از كشورهاي صنعتي را در برمي گيرد اجازه نمي دهند كه بعضي از ميكروب هاي بيماري زا بدون مجوز صادر شوند. اما اگر تروريست ها بتوانند تنها با در اختيار داشتن اطلاعات ژنوم اين ميكروب ها، جنگ افزار زيستي توليد كنند، بنا بر همان منطق دستيابي به اطلاعات ژنتيكي نيز بايد محدود شود. ماه گذشته در گردهمايي گروه استراليا در پاريس توافق شد كه «براي نخستين بار انتقال غيرمادي اطلاعاتي كه مي توان از آنها براي ساخت جنگ افزارهاي شيميايي و زيستي استفاده كرد، كنترل شود.» اعضاي گروه هنوز تصميم نگرفته اند كه اين اطلاعات چه مواردي را در برخواهد گرفت. اما تاكنون صادرات قطعات خطرناك DNA محدود شده است. اين معيارها را مي توان به توالي هاي موجود در سه پايگاه بزرگ داده هاي ژنومي نيز بسط داد.
دانشمندان از مدت ها پيش از اين خطرات بالقوه آگاه بودند. براي مثال ساخت ويروس پوليو (فلج اطفال) ماه ها پيش در مقاله اي در مجله «نيچر ايمونولوژي» با نشان دادن اينكه ساخت يك ويروس پوليوي مصنوعي تا چه اندازه ساده است، پيش بيني شده بود. با اين حال بيشتر دانشمندان هنوز با هر تلاشي براي محدود كردن دستيابي به اطلاعات مخالف هستند. اوايل امسال، پس از آنكه دانشمندان اعتراض كردند اين كار مانع انجام پژوهش هايي مي شود كه نياز به دفاع در برابر جنگ افزارهاي زيستي دارند، وزارت دفاع ايالات متحده صحبت از طرح هايي براي كنترل پيش از چاپ تمام پژوهش هايي كه خود بودجه آنها را تامين مي كند از نظر اطلاعات «حساس» به ميان آورد.
پل كيم (P.Keim) از دانشگاه آريزوناي شمالي كه در آزمايشگاه خود روشي براي تشخيص ميان سويه هاي خويشاوند نزديك از سياه زخم پديد آورده است مي گويد: «در اين رابطه مثال خوبي در اختيار داريم. اگر ژنوم باكتري سياه زخم (Baeillus anthracis) لو نرفته بود، نمي توانستيم اين سيستم با قدرت و كيفيت بالا كه اكنون اين قدر مهم است را ايجاد كنيم [در رابطه با حملات سال گذشته].» اما سياه زخم هنوز جانوران و گاهي انسان ها را آلوده مي سازد و نمونه هاي آن در سرتاسر جهان در بسياري از آزمايشگاه ها نگهداري مي شود. بنابراين دليلي وجود ندارد كه يك تروريست سعي كند آن را از نو بسازد. همين مسئله در مورد ابولا، آبله يا ويروس آنفلوآنزاي ۱۹۱۸ نيز صدق مي كند. با اين حال هنگامي كه انجمن ميكروبيولوژي آمريكا در مورد انتشار ژنوم آبله تصميم مي گرفت، استدلال كرد كه منافع شناخت ويروس و ساختن داروهايي براي مقابله با آن به مراتب بر خطرات ناشي از آن مي چربد. موضع گيري انجمن حتي تا بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر تغيير چنداني نكرد. رئيس انجمن ميكروبيولوژي آمريكا، رونالد اتلس (R.Atlas) معتقد است: «لازم است كه جنگ در برابر بيوتروريسم را ببريم بدون آنكه اجازه دهيم علوم زيست پزشكي قرباني نبرد با بيماري شود.» در سال ۲۰۰۱ گروهي از كارشناسان در انستيتوهاي ملي تندرستي ايالات متحده هنگامي كه بحث مي كردند آيا توالي ژنوم ويروس آنفلوآنزاي ۱۹۱۸ بايد به اطلاع عموم برسد يا نه، به نتيجه مشابهي رسيدند.
اما تمام دانشمندان چنين ديدگاهي ندارند. ريمون زيلينسكاس (R.Zilinskas) از انستيتو تحقيقات بين الملل مونتري در كاليفرنيا فكر مي كند در مورد انتشار اطلاعات مربوط به جانداراني نظير آبله بايد محدوديت هايي اعمال شود. زيلينسكاس مي گويد: «در حال حاضر هيچ توافقي وجود ندارد. بيشتر دانشمندان احساس مي كنند هر چيزي كه تحقيقات پايه محسوب مي شود نبايد محدود شود. اما مرز تحقيقات پايه تا كجاست؟» او و ديگران پيشنهاد كرده اند كه انجمن هاي تخصصي و هيأت تحريريه مجلات علمي بايد روي اين مسائل كنترل بيشتري داشته باشند. اگر خودشان اقدام نكنند، تصميم گيري مي تواند از دست آنها خارج شود. علاوه بر معيارهاي بين المللي تك تك دولت ها نيز بايد دست به كار شوند. قانون پاتريوت ايالات متحده امسال به دولت فدرال اجازه داد تا مانع دستيابي بعضي تبعه هاي خارجي مشغول به كار در ايالت متحده به ميكروب هاي بيماري زا و سم هاي خاص شود. ايالات متحده مي تواند اين قانون را بسط دهد تا دستيابي به توالي هاي ژنتيكي را نيز شامل شود. و لايحه كنترل صادرات در انگلستان نيز داشتن مجوز صادرات براي «اطلاعات غيرعادي» كه ممكن است منجر به ساخت جنگ افزارهاي كشتارجمعي شود را الزامي مي كند. با وجود مخالفت دانشمندان، اين لايحه به احتمال زياد هفته آينده توسط مجلس تصويب خواهد شد.
نظرات شما عزیزان:
تبادل لینک هوشمند 